این شهر که به دلیل قدمت تاریخی خود مدفن آثار بسیاری از دوره‌های مختلف تاریخی است، بار‌ها در جریان تعیین عرصه و حریم قرار گرفته است. تعیین عرصه و حریم باستانی شوش برای نخستین‌بار در سال 67 و در بحبوحه جنگ تحمیلی، در دستور کار قرار گرفت.
البته در آن زمان تنها تعیین عرصه 400 هکتاری به انجام رسید. بعد از آن و با فرو کش کردن جنگ تحمیلی، بررسی دقیق و جامع آن دوباره در دو سال گذشته در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت، اما این روزها خبر‌ها حاکی از کاهش احتمالی حریم مصوب سال 87 است.
حریم مصوب شهر شوش در سال 87 براساس پژوهش‌ها و بررسی‌های شورای راهبردی متشکل از متخصصان، اساتید فن و باستان‌شناسان انجام گرفته و بعد از تایید سازمان میراث فرهنگی ابتدای فروردین 88 به اداره میراث استان خوزستان ابلاغ شد.
اما چندی پیش انتشار خبری به نقل از روابط عمومی اداره میراث فرهنگی خوزستان مبنی براین که عرصه و حریم پیشنهادی شهر شوش با هدف حل مشکلات موجود تعدیل می‌شود انتقاداتی را از سوی کارشناسان و اعضای شورای راهبردی که حریم جدید را مصوب کرده بودند در بر داشت.
مهدی رهبر – باستان‌شناس و عضو شورای راهبردی پایگاه میراث فرهنگی شوش – حریم تعیین شده برای شهر شوش را منطقی نمی‌داند و می‌گوید: تعدیل‌های انجام شده به هیچ عنوان کارشناسی نیست چرا که شهر شوش روی خرابه‌های قدیمی بنا شده و پر از آثاری است که زیر منازل مردم دفن شده است؛ بنابراین نمی‌توان به‌صورت غیرکارشناسی و تنها براساس مصالح عده‌ای حریم را کاهش داد.
گفته می‌شود حریم فعلی شهر شوش 400 هکتار و حریم پیشنهادی شورای راهبردی 1200 هکتار بوده است، اما به دلیل مخالفت‌های صورت گرفته قرار است که درخصوص 1200 هکتار تجدید نظر شود، یعنی با همان 400 هکتار یا حداقل کمتر از 1200 هکتار به‌عنوان عرصه و حریم تاریخی شهر شوش موافقت شود.
چیت‌ساز- سرپرست پیشین پایگاه شوش- می‌گوید: اگر هم قرار است تعدیلی در حریم مصوب صورت گیرد باید با حضور کارشناسان این حوزه انجام شود این در حالی است که مهدی رهبر، عضو شورای راهبردی از برگزاری چنین جلساتی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.
مردم سردرگم شده‌اند
در حالی که اعضای شورای راهبردی و باستان‌شناسان بر حفظ حریم مصوب سال 87 تاکید دارند، موسوی – عضو شورای شهر شوش- خواستار مشخص شدن هر چه سریع‌تر حریم آثار تاریخی و روشن شدن تکلیف مردم شهر شده است.
وی می‌گوید: به این ترتیب هم از دخل و تصرف احتمالی و هم تخریب آثار جلوگیری می‌شود. صرف اینکه بیاییم و برای یک اثر تاریخی حریمی را تعیین کنیم اما نحوه عملکرد دیگر سازمان‌ها را نسبت به این موضوع مشخص نکنیم دردی دوا نمی‌شود.
در این باره باید بلافاصله بعد از تعیین حریم، نحوه تخصیص اعتبار برای آزاد‌سازی و تملک ساختمان‌ها و زمین‌هایی که در حریم آثار تاریخی هستند مشخص شود چرا که در غیر این صورت شهروندان دچار سردرگمی می‌شوند و در نهایت راه به جایی نخواهیم برد.
موسوی اما با اشاره به وسیع بودن حریم پیشنهادی، می‌گوید: به نظر می‌رسد وسعت حریم انتخاب شده منطقی نیست و غیرعملی است.چیت‌ساز در توضیح این مطلب می‌گوید: بی‌تردیدحفظ آثار تاریخی در اولویت قرار دارد و یک اصل است. بر این اساس و برای جلوگیری از هر گونه ایجاد محدودیت برای شهروندان، ما 3 نوع حریم را در نظر گرفته‌ایم.
حریم درجه یک که دیوار به دیوار عرصه است، شامل: حریم درجه 2 که با فاصله بیشتری از اثر تاریخی قرار دارد و حریم درجه 3 که در مسافت بیشتری قرار گرفته است و اعمال قوانین سهل تری را شامل می‌شود.
چیت ساز اما معتقد است قبل از هر اقدامی باید فرهنگسازی لازم در بین مردم انجام گیرد. شهر باستانی شوش با 7 هزار سال قدمت تاریخی و 400 هکتار محدوده آثار باستانی باید با همکاری مستقیم و خودجوش مردم شهر حفظ و حراست شود. بنابراین جذب تعاملات و مشارکت مردمی بسیار تاثیر‌گذار است
